Manik Depresif Bozukluk - Bipolar Bozukluk

Türkçe’de “iki uçlu mizaç bozukluğu” veya “iki uçlu duygudurum bozukluğu” terimleriyle adlandırılan burahatsızlık, ayrıca “manik depresif bozukluk” adıyla bilinmektedir. Hastalığın günümüzde bilim çevrelerinde kullanılan ismi “bipolar bozukluk”tur.

Mani Nedir?

Maniye girmiş kişi (yani “manik” hasta) son derece neşelidir. Güler, şarkılar söyler, herkesle sohbet eder. Etrafına neşe saçar, uyku ihtiyacı azalır. Çok az uyur, ama son derece dinç uyanır, iştahı artar. Kişi genellikle hayatında hiç olmadığı kadar yemek yer. Manide insan son derece enerjiktir. Yerinde duramaz, bir an durup dinlenme gereği duymaz. Manik hasta kendini oldukça güçlü, önemli, güzel hisseder. Herşeyi başarabileceğine inanır. Manide cinsel istek artar. Manik kişi, genellikle hiç durmamacasına, neredeyse nefes bile almadan ve yüksek sesle konuşur. Konudan konuya atlar. Manik hastanın düşünceleri hızlanmıştır.

Manide hastanın dikkati artmıştır, küçücük ayrıntıları gözden kaçırmaz, ama dikkatini belli bir konu üzerinde sürdüremez (yani dikkati dağınıktır). Çok para harcamak, cesurca ve hatta tehlikeli yatırımlar yapmak gözlenebilir. Manide hasta neşeli olmakla birlikte, kolaylıkla da sinirlenir. Kendisiyle tartışmaya, fikirlerini eleştirmeye, taşkın davranışlarını engellemeye çalıştığınızda büyük bir öfkeye kapılır. Mani, “anormal” bir durumdur.

Pasta neşeli, mutlu, enerjik, dinç, esprili, zekidir.Ama tüm sosyal uyumu bozulmuştur.Mani, yukarıda saydığımız şiddetli belirtileri sebebiyle, başladığı ilk gün fark edilen bir hastalıktır.Maniye giren kişi okulunu veya işini de sürdüremez. Uyku ihtiyacı azalmıştır; ama hasta bir yerde duramamakta,belli bir konu üzerine yoğunlaşamamakta, belli bir işi sürdürememektedir. Kimseyi dinlememekte, sürekli kendisi konuşmaktadır. Genellikle de aşırı cesareti sebebiyle kendisine ve çevresine zarar verir. Büyük paralar harcar, kar amacıyla giriştiği çılgınca yatırımlar başarıya ulaşamaz, sık sık tartışır. Mani tedaviyle genellikle iki ila dört hafta içinde düzelen geçici bir durumdur. Bu yüzden mani kelimesini “atak” veya “epizot” kelimeleri takip eder (maniatağı, manik epizot). 

Bipolar Depresyon Nedir?

Bipolar bozukluğun diğer adı “manik depresif hastalık”tır. “Bipolar” kelimesi de “iki uçlu” anlamına gelmektedir. Hastalığın bir ucu mani, diğer ucu depresyondur. Ama bipolar bozukluk teşhisi koyabilmek için hastanın bir depresyon dönemi geçirmiş olması şart değildir.

Karma Epizot Nedir?

Bipolar bozukluklu bazı hastalarda hastalık dönemleri sırasında hem mani hem depresyon belirtileribirlikte görülür. Mesela kişi çok hareket etmektedir,çok enerjiktir, cinsel isteği yüksektir, kendisini çok zeki ve güzel bulmaktadır; ama aynı zamanda boğulacak derecede sıkılmakta, en ufak bir şeye aşırı üzülmekte, sebepsiz yere ağlamakta, hatta bazen “ölsem daha iyi” diye düşünmektedir. İşte mani ile depresyon karışımı bu hastalık atağına “karma epizot” denir.Senede 4 ataktan fazla hastalanan hastalar Hızlı Döngülü denilen daha ağır bir forma ilerlemiş olurlar.

Bipolar Bozukluk Düzelir Mi?

Bipolar bozukluk, ataklar halinde seyreden ve ataklar arasında kişinin tamamen düzeldiği bir hastalıktır. Mani atakları tedavi ile 2-4 haftada genellikle iyileşir. Depresyon ataklarının büyük bölümü de 2-3 haftada düzelmeye başlar ve 1.5-2 ayda önemli ölçüde iyileşir. Hastalık atağı düzeldikten sonra kişi rutin faaliyetlerine, işine gücüne dönebilir ve performansından bir şey kaybetmeden hayatını sürdürebilir. Mani ve depresyon ataklarının tekrarlama riski her zaman mevcuttur. Kimisi ömrü boyunca başka hiç atak geçirmez. Hastalığın en üzücü tarafı da bazı kişilerde atakların sık tekrarlamasıdır. Hatta her ay bir manik, bir depresif atak geçirenler bile vardır. Öyle ki zaman zaman mani ve depresyon atakları arasında ya hiç iyilik dönemi olmamakta ya da iyilik dönemi birkaç günü geçmemektedir. Tedavi olmayan bipolar bozukluk hastalarında alkol ve madde bağımlılığı, intihar gibi ciddi problemler sık görülür.

Tedavisi :

Bipolar bozukluk modern tıbbın başarıyla tedavi edebildiği hastalıklardan biridir. Tedavisinde iki aşama söz konusudur:

Atak Tedavisi:

• Hastanın zaman zaman geçirdiği manik veya depresif atakların tedavisidir. Hastanın büyük bir ihtimalle yatırılması gerekir. Manik atağın ayaktan tedavisi çok zordur. Hastanın genellikle yatırılması gerekir. Beyinde dopamini azaltan ilaçlarla hasta genellikle 2-4 hafta içinde tam veya tama yakın düzelme gösterir. Depresif atak ise, eğer ağır değilse hasta yatırılmadan da tedavi edilebilir.

Koruyucu Tedavi:

• Bipolar bozuklukta asıl kritik nokta koruyucu tedavidir. Çünkü ataklar geçici tabiattadır, ama tekrarlama riski her zaman vardır. Bipolar bozukluğun koruyucu tedavisinde kullanılan ilaçlara “duygudurumu düzenleyicileri” adı verilmektedir. Koruyucu tedaviyle atak sıklığı azaltılır, hasta tekrar mani veya depresyon geçirse bile bunların hafif olması ve kısa sürmesi sağlanır.